نگاهی به وضعیت مسیحیان ایران در سال 2013
سال ۲۰۱۳ اگرچه با امیدواری به تغییراتی چشمگیر در عرصه سیاست‌های داخلی و خارجی در ایران آغاز شد، تغییر محسوسی را در روند چند ساله برخورد با اقلیت‌های دینی و به خصوص مسیحیان ایران در بر نداشت.
رویکرد امنیتی، بازداشت‌های خودسرانه، سرکوب و فشار بر کلیساهای فعال فارسی‌زبان٬ علیرغم تغییر لحن دولت جدید ادامه پیدا کرده است.
مذاکره بر سر برنامه هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌های اقتصادی اگر چه در صدر اخبار نیمه دوم سال قرار داشت، مطالبه حقوق شهروندی و دغدغه‌های مربوط به نقض این حقوق هیچگاه از درجه اولویت نیفتاد.
بر اساس تحقیقات معتبری که سازمان «درهای باز» هر ساله انجام می‌دهد، ایران در فهرست کشورهایی که مسحیان در آن مورد جفا و آزار قرار می‌گیرند، رتبه هشتم را دارد. تغییر رتبه ایران از دوم (در سال ۲۰۱۱) به هشتم (در سال ۲۰۱۳) نه به دلیل بهبود وضعیت مسیحیان ایرانی بلکه به دلیل بدتر شدن شرایط مسیحیان در کشورهای دیگر منطقه، همچون سوریه و مصر بود.
آنچه ایران را در شمار بدترین کشورهای جهان برای مسیحیان قرار می‌دهد، رفتار حکومت با شهروندان مسیحی است. بر خلاف اکثر کشورهای منطقه، مسیحیان و سایر مردم ایران اغلب با یکدیگر همزیستی دارند و اکثریت قریب به اتفاق گزارشات مربوط به جفا و آزار از ناحیه نظام حاکم و نهادهای تحت امر آن بوده است.
کلیساهای سنتی، تبشیری و خانگی
جلسات نیایشی کلیساهای سنتی ایران غالباً به زبان ارمنی و آشوری برگزار شده و به حدود ۳۰۰ هزار مسیحی از اقلیت‌های قومی ارمنی و آشوری خدمات ارائه می‌دهند. این کلیساها به دلیل داشتن زبان و خطی مخصوص خود و نیز عدم برگزاری جلسات به زبان فارسی از امنیت نسبی برخوردار بوده و علاوه بر داشتن نمایندگانی در مجلس شورای اسلامی، از فشارها در امان مانده‌اند.
با تشدید فشارهای دو دهه گذشته بر کلیساهای فارسی‌زبان و انجیلی (بشارتی یا تبشیری) پدیده‌ای به نام «کلیساهای خانگی» رشد و گسترش چشمگیری داشت.
در همین زمینه خبرگزاری فارس ۲۰ فروردین ۱۳۹۱ به اقداماتی که برای متوقف کردن فعالیت‌های مسیحیان انجیلی صورت گرفته اشاره کرد و از «تعطیلی چند کلیسای خانگی در تهران و چند شهر بزرگ» خبر داد٬ اما در عین حال افزود که همین امر به گسترش دامنه فعالیت کلیساهای خانگی «در روستاها و شهرستان‌های کوچک ایران» انجامیده است.
حجت‌الاسلام ناصری، نماینده جمهوری اسلامی ایران در واتیکان٬ مسیحیت تبشیری را واجد «جنبه سیاسی» دانست و علیرغم تاکید واتیکان بر ضرورت تبشیر یا در میان گذاشتن بشارت انجیل با عموم مردم دنیا، آن را خلاف سیاست رسمی و اعلام شده واتیکان دانست. (خبرگزاری مهر، ۲۴ شهریور ۱۳۹۰)
اشاره به «شبکه کلیساهای خانگی» به عنوان یک تهدید امنیتی در سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در مهرماه ۱۳۸۹، آغازگر دور جدیدی از دستگیری‌های مسیحیان تبشیری بود، که به خاطر رویکردهای امنیتی از کلیساهای رسمی به عبادت در خانه‌ها رانده شده بودند.
گرایش چشمگیر به مسیحیت در میان عموم مردم ایران بر دامنه نگرانی‌های مأموران امنیتی افزود. حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات دولت پیشین، ضمن هشدار در مورد رواج مسیحیت در میان «شیعیان معتقد» گفته بود: «امروزه بسیاری از افرادی که به تازگی مسیحی شده‌اند، روزی مخلصین اهل بیت و شیعه‌های معتقد بودند.» (قم٬ اول مهرماه ۱۳۸۹)
آمار دقیقی از تعداد مسیحیان فارسی‌زبان عضو کلیساهای تبشیری در دست نیست، اما
محافظه‌کارترین تخمین‌ها حاکی از جمعیتی ۳۰۰ هزار نفری است.
تلاشی چند ساله برای حذف کلیساهای فارسی‌زبان
از اواخر سال ۲۰۱۱ اعمال فشار و محدودیت بر کلیساهای رسمی به شکل جدی‌تری آغاز و تا سال ۲۰۱۳ ادامه داشته است. چندین کلیسا مجبور به تعطیلی کلیه فعالیت‌های خود شده و برخی دیگر نیز تحت فشار قرار گرفتند تا جلسات عبادی روزهای جمعه خود را، که با استقبال زیادی روبرو می‌شد، تعطیل کنند. مروری اجمالی بر این وقایع نشاگر تداوم این روند چند ساله است:
• کلیسای اسقفی ارامنه تهران تهدید و مجبور به تعطیلی جلسات فارسی روزهای جمعه شد.
• رهبران کلیسای مرکزی جماعت ربانی در تهران به اعضای خود اطلاع دادند که بنا به درخواست مسئولان امنیتی باید لیستی از شرکت کنندگان در جلسات به همراه شماره ملی آنها در اختیار مسئولان امنیتی قرار گیرد.
• به کلیسای جماعت ربانی مرکز در تهران دستور داده شد تا کلاس‌های آموزش کتاب مقدس و الهیات مسیحی را که در طول هفته برگزار می‌شد، تعطیل کند.
• به کلیسای مشایخی (پرزبیتری) عمانوئیل در تهران دستور داده شد تا کلیه کلاس‌های آموزشی برای کودکان، جلسات بانوان و جلسات دعا را که در روزهای وسط هفته برگزار می‌شد تعطیل کرده و تنها یک جلسه روزهای یکشنبه خود را برگزار کند. فشارهای مختلف به استعفای کشیش این کلیسا انجامید.
• به کلیسای پولس مقدس در اصفهان دستور داده شد تا از شرکت اعضای فارسی‌زبان کلیسا که مسیحی‌زاده نبودند خودداری کند.
• کلیسای جماعت ربانی، شعبه جنت‌آ‌باد تهران به دلیل ارائه خدمات به زبان فارسی به دستور اطلاعات سپاه تعطیل شد.
• جلسات جشن میلاد مسیح و کریسمس هر ساله با استقبال هموطنان همراه بود. نهادهای امنیتی به رهبران کلیساهای فارسی‌زبان هشدار دادند تا از برگزاری جلسات مختلف پایان سال خودداری کرده و تنها به برگزاری یک جلسه، در روز یکشنبه ۲۳ دسامبر و یا ۲۵ دسامبر بسنده کنند.
• بازداشت کشیش روبرت آسریان، از رهبران کلیسای جماعت ربانی مرکز تهران و انتقال او به بند انفرادی در زندان اوین به مدت دو هفته قبل از آزادی مشروط او.
• تعطیلی کلیسای جماعت ربانی تهران، یکی از بزرگ‌ترین کلیساهای رسمی بعد از ماه‌ها فشار مداوم برای محدود کردن فعالیت‌هایش به زبان فارسی.
مواردی چند از نقض حقوق مسیحیان ایرانی
بررسی گزارش‌ها و مروری بر مصاحبه‌های انجام شده با مسیحیان ایرانی‌ای که حق آزادی دین و عقیده‌شان نقض شده٬ نتایج نگران کننده‌ای را آشکار می‌کند. اگرچه یوناتان بتکلیا٬ نماینده آشوریان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با رئیس گروه ایران پارلمان اروپا گفته است که «اقلیت‌های دینی ساکن جمهوری اسلامی ایران، آزادی کامل در برگزاری مراسم دینی، آموزش زبان و آیین‌های خاص خود دارند»٬ تکرار موارد متعددی از رفتارهای خلاف قانون با مسیحیان فعال فارسی‌زبان، ارمنی و آشوری با این اظهارات تفاوت فاحشی دارد:
• یورش به منازل شهروندان مسیحی بدون رعایت ضوابط قانونی، صدور احضاریه و یا ارائه حکم بازداشت.
• نسبت دادن اتهامات سیاسی و امنیتی به جای اشاره به دلایل عقیدتی بازداشت آنها.
• عدم اجازه دسترسی به وکیل و تماس با خانواده‌ها برای روزها یا هفته‌های متمادی بعد از بازداشت.
• عدم دسترسی وکلای متهمان به پرونده موکلین مسیحی و حتی عدم آگاهی از اتهامات وارده.
• استفاده ابزاری از مواد و تبصره‌های مبهم قانونی برای متهم کردن مسیحیان فعال به جرایم امنیتی به منظور خنثی کردن حساسیت‌های بین‌المللی به نقض آزادی دین و عقیده.
• درخواست وثیقه‌های سنگین از ۵۰ میلیون تا ۵۰۰ میلیون تومان.
• تحت فشار قرار گرفتن برخی بازداشت‌شدگان برای امضای تعهدنامه‌ای که متضمن عدم شرکت آنها در جلسات کلیسایی، ارتباط با دیگر مسیحیان و شراکت در فعالیت‌های مسیحی است.
• شکنجه‌های روحی و در مواردی نیز فیزیکی در هنگام بازداشت و حبس.
• هک کردن تلفن و کامپیوتر دستگیرشدگان و ضبط آلبوم عکس شخصی (حتی آلبوم عروسی) به منظور یافتن اطلاعات در مورد دیگر نوکیشان مسیحی.
• ممانعت از دسترسی بازداشت‌شدگان و زندانیان مسیحی به امکانات پزشکی، اجازه مرخصی و یا برخورداری از مشاوره حقوقی.
دوام بازداشت‌های خودسرانه
گزارش‌های احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران به وخامت اوضاع مسیحیان ایرانی اشاره دارد. در گزارش پیشین احمد شهید به بازداشت بیش از ۳۰۰ مسیحی ایرانی بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۰ اشاره شده بود.
غلامحسین اسماعیلی، رئیس سازمان زندان‌های ایران در گفت‌وگویی که بهمن ماه ۱۳۹۱ با ایسنا داشت، وجود زندانیان عقیدتی را انکار کرده و گفت: «در زندان‌های ایران هیچ کس به دلیل داشتن عقیده و مذهبی خاص در زندان نیست و تمامی زندانیان به دلیل ارتکاب جرم و طبق قانون مجازات اسلامی زندانی شده‌اند.»
ادعای رئیس سازمان زندان‌ها کاملا خلاف واقع بوده و تعریفی است وارونه از واقعیت. در چند سال اخیر اکثر اتهامات وارده به مسیحیان بازداشت شده، «اقدام علیه نظام و امنیت ملی» عنوان شده و در بیشتر موارد برای صدور حکم به ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی استناد شده است که به موجب آن «هر کس علیه نظام جمهوری اسلامی ایران یا به نفع گروه‌ها و سازمان‌های مخالف نظام به هر نحو فعالیت تبلیغی نماید به حبس از سه ماه تا یکسال محکوم خواهد شد». به این ترتیب، کلیساهایی که فعالیت آنها را به هر ترتیبی بتوان «تبلیغ» دانست مجرم تلقی می‌شوند. این در حالی است که بشارت یا تبشیر همیشه بخشی جدایی‌ناپذیر از ایمان و وظایف دینی مسیحیان از همه فرقه‌های شناخته شده آن بوده است.
«کمیته ماده ۱۸» که در زمینه دفاع از حقوق مسیحیان ایرانی فعالیت دارد، گزارش‌های مربوط به ۵۲ دستگیری را در سال گذشته ثبت و مستندسازی نموده است. آمار دستگیرشدگان، مسیحیانی که به دلیل باور و فعالیت‌های مسیحی خود در زندان هستند حاکی از دوام بازداشت‌های خودسرانه و صدور احکام سنگین علیه مسیحیان فارسی‌زبان است.
بازداشت‌ها، صدور احکام و زندانیان سال ۲۰۱۳
• بازداشت و دستگیری ۵۲ نفر (۳۳ مرد و ۱۹ زن)
• محکومیت‌های از یک تا ۱۰ سال
• مجموعاً ۷۳ سال حبس تعزیری
• مجموعاً هفت سال حبس تعلیقی
• دوسال تبعید
• مسیحیان آزاد شده: پنج نفر (۲ زن و سه مرد)
• تعداد زندانیان عقیدتی مسیحی: مجموعاً ۳۷ نفر (۲۵ مرد و ۱۲ زن)
در قطعنامه اخیر سازمان ملل که در تاریخ ۲۷ آذر ایران را به نقض حقوق بشر محکوم کرد، از آزادی برخی زندانیان عقیدتی استقبال و و از ایران خواسته شده تا همه کسانی که «به دلیل مذهب خود، بیان نظرات خود و برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز در زمینه‌های مختلف خودسرانه دستگیر و بازداشت شده‌اند»٬ آزاد شوند
No comments:
Post a Comment